Baca Çeşitleri 

Baca tipleri kullanılan malzemeye ve kullanıldığı bölüme bağlı olarak farklı tiplere sahip olur. Bu tipler arasında seramik, metal ve hermetik başta olmak üzere farklı bacalarda gözlemlenebilir. Çelik ve paslanmayan bacalar, genelde gaz veya sıvı yakıtlarında kazan bacası olarak kullanılır. Sızdırmaz özelliğinin son derece önemli olduğu bu bacalarda yalıtım da önemlidir. Farklı baca tipleri, tuğla, beton, çelik gibi çeşitli malzemeden üretildiği için, malzeme seçimi baca dayanıklılığı ve güvenliği açısından büyük önem taşır.

Seramik baca tiplerinde ısı dayanımı oldukça yüksektir. O nedenle baca tipleri arasında doğalgaz için kullanıma elverişli olanlardan bir tanesi seramik bacalar kabul edilir. Söz konusu bacaların her tip yakıt kullanımı için çözüm sunması, onun tercih edilme sebebini arttırır. Bacaların inşa sürecinde kullanılan malzeme ve uygulama yöntemleri, yapının dayanıklılığı ve güvenliği üzerinde doğrudan etkilidir.

Baca tipleri arasında bulunan hermetik bacaların ise, farklı bir çalışma prensini bulunur. Denge bacaları olarak da adlandırılan bu bacalar, genelde hiç bacası bulunmayan alanlarda tercih edilir. Ancak bacası bulunduğu halde hermetik baca tercihi gerektiren bölümler de vardır. O nedenle kullanım alanı değişiklik gösterebilir. Hermetik baca sistemlerine ait tasarım standartları ve montaj gereksinimleri, Avrupa normlarına uygunluk ve pozitif basınçta çalışma gibi fonksiyonel avantajlar sunar.

Seramik Baca Tipleri 

Baca tipleri arasında bulunan seramik baca, şamot kilinden üretilen özel seramik bir borudur. Bu ürünler yüksek ısı dayanımı sağlamanın yanı sıra pürüzsüz iç dairesel kesite sahiptir. Ayrıca, seramik baca içinde yer alan yalıtım katmanı sayesinde baca içi nem ve asit oluşmasına karşı dayanıklıdır ve doğalgaz kullanımı için idealdir. Yani her tip yakıt için uygun çözüm sunar.

Metal Baca Tipleri

Baca tipleri arasında yer alan metal bacalar, sıvı ve gaz yakıtlarının bacası olarak tercih edilir. Bu bacalar için baca gazı, yoğuşma suyu ve sızdırmazlığı son derece önemlidir. Galvanizli saclar, 304 paslanmaz çelik, alüminyum ve 316L paslanmaz çelikten elde edilir. Gaz yakıcı cihazların olduğu sistemlerde ise, 316L paslanmaz sacdan elde edilirler. Ayrıca 0,4-1mm cidar kalınlığında, 316L paslanmaz çelikten olur. 

Hermetik Baca Tipleri

Baca tipleri arasında yer alan Hermetik baca, yanma için gereken havayı montajı yapılan alandan değil; baca seti yardımıyla dış ortamdan alır. Bu sistemde havanın doğru şekilde alınması ve atılması, yanma verimliliği ve güvenliği açısından büyük önem taşır. Kapalı yanma hücreli ve yanma sonucunda meydana gelen baca gazlarını özel baca seti yardımıyla dış ortama veren cihazlardır.

Baca Tipleri ve Genel Özellikleri

Bacaların amaca ve ihtiyaca uygun şekilde kullanılması için birtakım özellikleri içermesi gerekir. Baca tipleri ve genel özellikleri konusunda iyi bir baca nasıl olmalı sorusuna da yanıt verilir. Bunlar:

• Bacaların uzun kenarları mutlaka çatı eğimine paralel olmalıdır. Bu sayede, kar ve yağmur sularının bacaya olan olumsuz etkisi en aza indirilebilir.
• Baca tipleri, çatı mahyalarını ve birleşim noktalarını kesmeyecek biçimde düzenlenmelidir. Yapıda herhangi bir fazlalığa neden olabilecek bacalar düzenlenmemelidir.
• Bacalar en yüksek olan çatı mahya kotundan 50 cm daha yukarıda olmalıdır. Bacanın içerisinde bulunan derzler elverişli bir şekilde doldurularak düzeltilmelidir.
• Bacaların içi kesinlikle sıvanmamalıdır. Dökülecek olan sıva bacaları tıkama yapabileceğinden bu detay oldukça önemlidir.
• Bacaların bina ile çatı arasında bulunan dış yüzeyleri, derzden çıkması muhtemel olan yangın ve ateş tehlikesinden korunmak için sıvanmalıdır.
• Bacanın içinin hijyeninin sağlanabilmesi açısından bodrum kat ve döşemeden en fazla 70 cm yukarıda bir temizleme deliği bırakılmalıdır. Bu temizleme deliği sayesinde bacada biriken kir ve atıklar kolayca temizlenir, böylece hem temiz hava akışı sağlanır hem de ortamda ‘temiz’ ve sağlıklı bir hava kalitesi korunur.
• Baca dipleri kar ve yağmur sularının geçmesini engellemek için mutlaka bakır, çinko, sac gibi materyallerle kaplanmalıdır.

Baca Türleri Neler? 

Baca türleri müstakil, adi ve ortak bacalar olarak farklı sınıflara ayrılır. Adi baca türleri, tek bir kolon şeklinde yapının en alttaki zemininden en üst noktası olan çatıya kadar uzanır. Bahsi geçen bacalar, yüksek katlı binalarda dahil olmak üzere birçok yerde kullanılır. Ancak adi bacalar için gaz yakıcı bir cihaz bağlantısı yapmak mümkün değildir.

Baca tipleri konusunda bir diğeri olan ortak, zeminden çatıya kadar yükselir. Bu bacaya her birimden bağlantılar yapmak mümkündür. Ortak bacalar, birden fazla birimin veya cihazın kullanımına olanak tanır ve genellikle şönt baca olarak adlandırılır. Şönt baca sistemleri, bir binada birden fazla daireye hizmet verecek şekilde tasarlanmıştır. Ayrıca, her katta belirli sayıda cihaz veya bağlantı yapılmasına izin verilir; genellikle katta en fazla iki bağlantı yapılabilir. Bir diğer ismiyle şönt bacalara, doğalgazlı cihazların bağlanması için bazı özellikler gerekir. Baca türleri arasında bulunan müstakil bacalarda ise, bacadan sadece bir birim yararlanır. Tek kolon şeklinde olan müstakil bacalarda kullanıldığı alandan en üst bölüm olan çatıya kadar yükselir. Aynı zamanda bu bacalar, gaz yakıcı ürünlerin bağlantısının gerçekleştirilmesine uygundur.

Çok Katlı Yapılarda Baca Tiplerinden Hangisi Kullanılır?

Baca tipleri kullanımı müstakil, az katlı ve çok katlı yapılara göre değişiklik gösterir. Müstakil ve az katlı yapılarda farklı bir baca tipi kullanılırken, çok katlılarda bambaşka baca tercih edilir. Çünkü çok katlı yapılarda kullanılacak baca hattının belirli özellikler içermesi gerekir. Öncelikle rüzgar, deprem gibi durumlara karşı sağlam, dayanıklı ve kaliteli baca hatlarının olması mühimdir. Bu durum iyi bir baca nasıl olmalı sorusunun en net yanıtıdır. Ayrıca, hermetik atık gaz çıkışı ve havalandırma aksesuarlarının yere en az 1,80 metre mesafede olacak şekilde monte edilmesi, güvenlik ve yönetmeliklere uygunluk açısından gereklidir.

Bacaların konumu ise, güvenli kullanımın dışında ısınma için de oldukça önemlidir. O nedenle çok katlı binalarda yapılan baca hatlarının yalıtımının elverişli olması mühimdir. Bunun dışında çekilen boru hatlarında belirli en boy değerleri de göz önünde bulundurulmalıdır.

Baca Çeşitleri 

Baca çeşitleri belirli özelliklere, kullanım alanlarına ve elde edildikleri malzemelere göre çeşitlere ayrılırlar. Bu sayede her ihtiyaca ve beklentiye cevap vererek hayatın her alanında kullanılırlar. Bazı baca sistemleri, özellikle havalandırma amacıyla kullanılarak iç mekanlardaki kirli veya bayat havanın dışarı atılmasını ve taze havanın içeri alınmasını sağlar. Tesisat bacaları, duman bacaları, ateş bacaları, çöp bacaları, duman bacaları ve ateş bacaları bunlar arasında sayılır. Baca tipleri konusunda dikkat çeken baca çeşitleri şöyledir:

Tesisat Baca Tipleri

Baca tipleri ve çeşitleri arasında ilk sırada tesisat bacaları yer alır. Bu bacalar, yapılarda yer alan düşey akstaki tesisat kanallarının ve borularının geçirildiği kanallardır. Tesisat bacalarında, uygun boyut ve yerleşime sahip bir den (havalandırma veya egzoz şaftı) oluşturulması, doğru hava akışı ve güvenlik açısından büyük önem taşır. Tesisat bacalarını yapabilmek için yeterli alanın bırakılması ve galvanizli sac kapaklar yapılarak kesitlerin olması gerekir.

Hava Bacaları ve Işıklıklar

Baca çeşitleri arasında yer alan hava bacaları, doğrudan ışık almayan bölümlerin havalandırılması amacıyla yapılır. Bahsi geçen bacalardan banyo, WC gibi alanlar için yapılırken ölçü İBB İmar Yönetmeliği’ne göre 50×50 cm olur. Bu ölçü ise Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği tarafından 60×60 cm olarak belirlenir.

Baca tipleri konusunda diğer mahalleler için aydınlık ölçüsü dar kenar 1.50 metre olup, toplam alanları 4.50 metrekare olarak alınır. Aydınlıklar, ışık ve hava alması gereken tüm bölümlere ihtiyaç duyulan sirkülasyonu sağlar.

Duman Bacaları veya Ateş Bacaları

Duman bacaları soba, şömine, kalorifer ve fabrika ocak- kazanlarında yanan sıvı, gaz, katı yakıtların dumanını atmak üzere kullanılır. Söz konusu bacaların iç duvarda düzenlenmeleri mühimdir.